Generatieve AI ìs een hot item. Het kan dienen als een krachtige tool voor bedrijven, marketeers, onderzoekers en datawetenschappers. In een eerdere blog bespraken we al 17 AI tools die de productiviteit van professionals en organisaties kunnen verbeteren. Maar zoals elke technologie heeft het ook zijn nadelen. In dit artikel bespreken wat generatieve AI is en onderzoeken we de nadelen van generatieve AI en hoe we als organisaties en professionals deze kunnen verminderen.

Wat is Generatieve AI?

Generatieve AI (artificial intelligence) is de overkoepelende term voor kunstmatige intelligentie die op basis van door de gebruiker ingegeven opdrachten iets nieuws kan creëren uit bestaande data. OpenAI’s generatieve AI-tools zijn hier voorbeelden van. ChatGPT, GPT-3.5, DALL-E, MidJourney, Jasper en Stable Diffusion behoren tot de beste generatieve AI-tools, samen met DeepMind’s Alpha Code (GoogleLab). Zij lijken alles te kunnen creëren wat je maar wilt: van kunstwerken die je aan een muur durft te hangen tot prachtige teksten. Het is dan ook niet gek dat deze technologie ineens veel aandacht opeist. Sinds 2020 zijn de uitgaven aan generatieve AI met 425 procent gestegen tot meer dan 2 miljard dollar.

Zoals gezegd kan generatieve AI dienen als een krachtige tool om iets nieuws te creëren uit bestaande data. Het kan ons ook helpen nauwkeurigere voorspellingen te doen, nieuwe kansen te identificeren en processen te optimaliseren. Maar zoals elke technologie heeft het zijn nadelen.

Nadelen en kanttekenen bij Generatieve AI

Beperkte creativiteit

Terwijl generatieve AI nieuwe dingen creëert, is er geen out-of-the-box denken betrokken, omdat de geproduceerde output meestal een samenstelling is van de gegevens die in het neurale net worden ingevoerd. Met andere woorden, AI-systemen missen originaliteit. Ze kunnen niet conceptualiseren of zelf een idee bedenken, omdat ze afhankelijk zijn van menselijke input om deze ideeën te genereren.

Alles is nep

Van deepfakes die politici en beroemdheden portretteren die grappige of bizarre dingen zeggen tot controversiële apps, er lijkt soms geen limiet aan de mogelijke negatieve resultaten van het gebruik van generatieve AI. De verwachting is dat de hoeveelheid data op internet wat gegenereerd is door AI de komende jaren enorm zal gaan toenemen. Daarbij komt ook het vraagstuk op of die content dan ‘echt’ is. Dit kan grote gevolgen hebben. Volgens de National Literacy Trust Nepnieuws en Critical Literacy Report gebruikt meer dan de helft van de 12-15-jarigen sociale media als hun vaste nieuwsbron. En hoewel slechts een derde gelooft dat verhalen op sociale media waar zijn, wordt geschat dat slechts 2% van de schoolkinderen over de basisvaardigheden voor kritische geletterdheid beschikt om het verschil te zien tussen echt en nepnieuws.

Kosten

De initiële kosten voor opzet van AI-systemen zijn op dit moment nog erg hoog. Dit verwachting is wel dat dit in de toekomst naar verwachting zal afnemen. Generatieve AI-technologieën maken snel vorderingen om sneller en kosteneffectiever te worden dan wat mensen met de hand kunnen genereren en in sommige gevallen zelfs superieur aan wat ze produceren. Het is nu echter nog zo dat generatieve AI heel duur kan zijn om daadwerkelijk te implementeren als organisatie.

Er zijn best wat tools die voor deels gratis of tegen zeer beperkte kosten te gebruiken zijn maar de vraag is hoe lang dat blijft duren. Voor echte kwaliteit gaan we uiteindelijk toch echt betalen. Wil een organisatie zelf echt generatieve ai ontwikkelen dan vereist dit gespecialiseerde hardware en software, evenals de juiste kennis en expertise om deze te ontwikkelen, gebruiken en te onderhouden. Dit kan een grote barrière zijn voor kleine en middelgrote bedrijven, maar ook voor organisaties met beperkte budgetten.

Tijd

Het kan lang duren om modellen achter generatieve AI te trainen en te implementeren. Het is geen “plug and play” oplossing en het kan weken of maanden duren om het operationeel te krijgen. Dit kan een belemmering zijn voor bedrijven die snel moeten handelen en die geen gebruik kunnen maken van reeds bestaande tools.

Data kwaliteit

Generatieve AI vertrouwt op gegevens van hoge kwaliteit om nauwkeurige voorspellingen te doen. Als de gegevens onvolledig, onnauwkeurig of verouderd zijn, kunnen de resultaten onbetrouwbaar zijn. Dit kan een groot probleem zijn voor bedrijven die geen toegang hebben tot schone, up-to-date gegevens.

On-uitlegbaar

Generatieve AI-modellen kunnen moeilijk uit te leggen zijn. Het is moeilijk te begrijpen waarom het model een bepaalde voorspelling deed of hoe het tot een bepaalde conclusie of output kwam. Dit kan een probleem zijn voor bedrijven die hun beslissingen aan belanghebbenden moeten uitleggen. Daarnaast zorgt dit ‘black-box’ idee ervoor dat het een uitdaging is om ervoor te zorgen dat het model eerlijke en onbevooroordeelde beslissingen neemt.

Overfitting

Generatieve AI kan last hebben van overfitting, waarbij het model heel toegespitst en afgestemd is op de trainingsgegevens. Dit kan leiden tot onnauwkeurige voorspellingen wanneer het model wordt toegepast op nieuwe gegevens.

Privacy issues

AI werkt met data en dat brengt natuurlijk privacy vraagstukken met zich mee. Zo verzamelen tools als OpenAI gigantisch veel gebruikersdata. Het is nog de vraag of deze allemaal voldoen aan de Europese AVG/GDPR-regels en het recht om vergeten te worden. Volgens het privacybeleid van bijvoorbeeld OpenAI verzamelen ze je IP-adres, het browsertype en de browserinstellingen, en gegevens over je interacties met het platform. Dit is inclusief de inhoud en functies die je gebruikt en de acties die je onderneemt. OpenAI verzamelt ook informatie over je browse-activiteiten. Het bedrijf verklaart dat het je persoonlijke informatie kan delen met niet nader genoemde derden, zonder je te informeren. Pas dus op met het delen van vertrouwelijke gegevens van jezelf en je bedrijf of organisatie. En houd in het achterhoofd dat OpenAI, en andere organisaties die dit soort tools aanbieden, vaak gewoon commerciële bedrijven zijn waarbij onze data onderdeel is van het business model.

Ethische vraagstukken

Generatieve AI kan ethische bezwaren oproepen. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt om beslissingen te nemen die bevooroordeeld of oneerlijk zijn. Bedrijven moeten zich bewust zijn van deze problemen en stappen ondernemen om ervoor te zorgen dat hun modellen ethisch en onbevooroordeeld zijn.

Zelf creëren is ook leren

Generatieve AI wordt nu veel gebruikt voor de ontwikkeling van tekst. Zo gebruiken studenten het om teksten te schrijven en marketeers creëren er social media en blog content mee. ChatGPT is daar nu nog het ultieme voorbeeld van. Ik ben van mening dat daar in basis niks mis mee is. Toch heeft ook dit een keerzijde. Het menselijke schrijfproces biedt namelijk in mijn optiek veel leerkansen. Je leert je ideeën onder woorden te brengen, te argumenteren, te evalueren en verbeteren. Met een AI-tool creëer je met alleen een korte instructie (prompt) teksten zonder dat die tool beoordeelt of ze inhoudelijk correct zijn. We zullen moeten leren hoe generatieve AI tools werken en moeten herkennen wanneer we AI kunnen gebruiken. Daarvoor moeten we de mogelijkheden en beperkingen kennen. Het vraagt om “algoritmische of kritische geletterdheid”. Je moet AI als hulpmiddel kunnen gebruiken, maar ook weten wanneer je er géén gebruik van kan en wil maken. Want ‘wie schrijft, die blijft’. Jarno Duursma omschreef dit ook mooi: “Door te schrijven kun je zelf je binnenwereld vergroten, zelf nieuwe verbanden leggen en zelf betekenis creëren bij hetgeen je maakt. Door te schrijven, te denken, te voelen, te wikken en wegen en maak je een connectie tussen je innerlijke wereld en de buitenwereld. Dat zorgt voor persoonlijke groei. Komt dit nu onder druk te staan?” Dit willen we natuurlijk niet verliezen.

Bewustzijn

Generatieve AI kan een krachtige tool zijn voor bedrijven, marketeers, onderzoekers en datawetenschappers. Maar zoals elke technologie heeft het zijn nadelen. Door te investeren in kwaliteitsgegevens, verklaarbare AI te gebruiken, modellen te testen en te valideren, prestaties te monitoren en zich bewust te zijn van ethische kwesties, kunnen bedrijven de nadelen van generatieve AI verminderen en het meeste uit deze krachtige technologie halen.

Geïnteresseerd in dit thema of wil je dat we een presentatie geven bij jouw bedrijf over de kansen van AI? Neem dan contact met ons op.