Adapt. Before you have to

Bij Adapt Innovatie hebben we het – vanzelfsprekend – vaak over adaptief zijn en wat dit betekent. Wij helpen organisaties om strategisch koers te zetten én houden in een snel veranderende wereld. Eén van de kernkwaliteiten om dit te bereiken is het adaptief vermogen (ook wel Adaptability Quotiënt (AQ) genoemd). Adaptief vermogen – of aanpassingsvermogen – betekent dat je een lerende mindset hebt en goed aanvoelt wanneer je wel en niet moet veranderen. Dus niet “veranderen om het veranderen”, maar proactief kúnnen inspelen op veranderingen, kansen en bedreigingen in de markt of wereld. Dit klinkt heel mooi! In de praktijk brengt het veel uitdagingen met zich mee. Terwijl het voor ons toch een tweede natuur zou moeten zijn…

Hoe ik dat bedoel? De mens is van nature een van de meest adaptieve wezens op deze aarde (één van de redenen dat we zo groot zijn geworden, in aantallen). De geschiedenis van de mens laat zien dat we fit for survival zijn (wat dat betekent leg ik later uit) en in deze blog trekken we de parallel tussen hoe ons aanpassingsvermogen ons vroeger geholpen heeft succesvol te zijn en hoe het je vandaag nog steeds kan helpen.

Adapt or die – AQ is meer dan overleven

De mens (de Homo Sapiens, om precies te zijn) is een van de succesvolste organismen als het op aanpassingsvermogen aankomt. In de afgelopen 60.000 jaar hebben we ons over de hele planeet verspreid. We zijn te vinden op de koudste, warmste, natste en droogste plekken op deze planeet en weten daar te overleven. Zet een Amazonegifkikker in de Sahara en het zal niet overleven. Zet een koala op onze eigen Veluwe; met een dieet van bijna uitsluitend eucalyptusbladeren zou de koala niet lang overleven.

Wij – de mens – gedijen op veel plekken, omdat we ons goed weten aan te passen.

Inmiddels zijn we met 8 miljard mensen op aarde. Dat is veel. Hoe is het ons gelukt zo groot te worden? Een groot deel van deze bevolkingsstijging is te verklaren, omdat we simpelweg langer leven. En waarom leven we langer? Omdat we geleerd hebben ons aan te passen én in staat zijn onze omgeving aan te passen of beïnvloeden.

Adapt – aanpassen en waar mogelijk innoveren

De afgelopen 200 jaar zijn er belangrijke innovaties geweest op het gebied van voedsel, ziektes en hygiëne, waardoor we langer leven. Zo voorkomen we ernstige infectieziektes door ons eten goed te koken en hygiënischer te leven. Word je toch nog ziek? Met onze moderne geneeskunde zijn we goed geworden in het voorkomen (vaccinaties) en genezen van een heleboel ziektes. Vroeger kon men al sterven van een simpel griepje, bijvoorbeeld. We hebben dus niet alleen onze (leef)gewoontes aangepast, we hebben ook geleerd naar de onze omgeving te kijken en waar mogelijk te innoveren.

Deze punten – onze gewoontes aanpassen en onze omgeving in de gaten houden – zijn cruciaal in het toepassen van ons adaptief vermogen in het werkende leven. Om deze punten wat meer te verduidelijken grijp ik terug op de wereldberoemde spreuk: survival of the fittest.

Survival of the Fittest: AQ is altijd al cruciaal geweest voor menselijke innovatie

De grootste misconceptie over de spreuk “Survival of the Fittest” is ten eerste dat het gezegd is door Darwin en ten tweede dat het zou betekenen dat de “sterksten” een grotere overlevingskans hebben. In feite kwam Herbert Spencer met de term na het lezen van Darwin’s On the Origin of Species. En de definitie van Survival of the Fittest lijkt nog het meest op: zij die zich het beste kunnen aanpassen aan de situatie zullen overleven. Darwin maakte de term populair door het principe van evolutie ermee uit te leggen: natuurlijke selectie. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat de organismen met de beste genen voor de situatie waarin zij leven, zullen overleven. Fit vertaalt zich dus naar: adaptatie.

Eerder zei ik al dat ons aanpassingsvermogen ons in het verleden geholpen heeft succesvol te zijn, door onze gewoontes aan te passen en waar mogelijk te innoveren. Voor een mooi voorbeeld hiervan gaan we een flink stuk terug in de tijd: de ijstijd (zo’n 20.000 jaar geleden). Het klimaat op aarde werd veel kouder en droger, grote delen van de planeet waren zelfs bedolven onder ijs. Om te overleven in deze harde omstandigheden veranderde de mens hun gedrag, technologie en cultuur. We leerden warme kleren maken van dierenhuiden en ontwikkelden nieuwe werktuigen om mee te jagen en vissen. We zagen hoe andere diersoorten met het (relatief) warme weer mee migreerden en besloten ze te volgen. Daarnaast vonden we manieren om ‘verslag’ te doen van ons leven en maakten spectaculaire grotkunst, om onze kennis over te dragen aan volgende generaties. Zo wist de mens te overleven, waar ‘giganten’ als de mammoet, de wolharige neushoorn en de sabeltandtijger juist uitstierven, omdat deze dieren zich moeilijk konden aanpassen in de ijstijd.

Ik hoor je denken: leuk deze geschiedenisles, maar dat is tegenwoordig toch niet meer relevant? Zeker wel! Ik leg je uit waarom.

Adaptability – Wat we kunnen leren van onze voorouders

We zijn dankzij ons grote aanpassingsvermogen tijdens de ijstijd in staat geweest:

1. Te herkennen dat er verandering nodig was (extreme kou)
2. Onze strategie aan te passen (jagen, kleding)
3. Op zoek te gaan naar goede voorbeelden (migreren)
4. Wat we geleerd hadden over te dragen op de groep (kunst)

Als je kijkt naar het hier en nu, kun je deze 4 punten toepassen ook toepassen op de werkvloer. Weliswaar staat er voorlopig geen ijstijd op de stoep, maar we zijn allemaal dagelijks bezig met verandering. Grote zaken als digitalisering, klimaatverandering en de energiecrisis, maar ook kleiner, zoals een nieuwe trend in jouw markt of een nieuwe collega of baas. Hoe je met deze veranderingen omgaat bepaalt voor een groot deel of je in staat bent veranderingen om te zetten in succes. Dit geldt niet alleen voor jou als persoon, maar ook voor je bedrijf. Er zijn tal van voorbeelden waarin mensen of bedrijven stug bleven vasthouden aan wat ze dachten te weten, waardoor ze uiteindelijk achterbleven. (Zo schreef ik laatst nog een blog over deze falende strategie bij het Mars One project.)

Adaptability in het hier en nu

Maar hoe vertalen deze 4 punten zich concreet naar de werkvloer? Ik geef je een paar tips:

1. Realiseren dat verandering nodig is
   Omgevingsbewustzijn zorgt ervoor dat je ontwikkelingen volgt, niet alleen op sociaal vlak, maar ook in je vakgebied. Zo word je je bewust van de veranderingen in de wereld. Belangrijk is ook de realisatie dat verandering bij het leven hoort. Verandering kan spannend zijn, maar het is dus ook een kans voor groei en ontwikkeling.
2. Strategie aanpassen
   Door continu jezelf (en je bedrijf) af te vragen: waarom doen we wat we doen? Hoe bereiken we dat doel? En: wat gaan we dan precies doen (why, how, what), train je jezelf bewust een koers te kiezen. Door expliciete keuzes te maken laat je succes geen toeval zijn.
3. Goede voorbeelden
   Zijn er concullega’s die een veelvoorkomend probleem in jouw branche al hebben opgelost? Laat je inspireren en bepaal hoe jij je verhoudt tot die organisatie(s). Houd daarnaast trends in de gaten en analyseer verschillende scenario’s. Op die manier kun je enerzijds jezelf of je bedrijf voorbereiden op mogelijke veranderingen, anderzijds helpt het je de juiste keuzes te maken. Mocht je hier meer over willen weten: in het najaar organiseren we een leergang waar dit onderwerp ook uitgebreid aan bod komt.
4. Overdracht
   Wanneer je aan de slag gaat met veranderen – een logisch gevolg van adaptatie – dan is het cruciaal dat de organisatie de nieuwe koers moet begrijpen en de consequenties accepteert. Nu hoef je geen spectaculaire grotkunst te maken, maar storytelling kan zeker helpen om het verhaal van je organisatie inzichtelijk en tastbaar te maken. Zowel intern als extern.

Tot slot: wil je weten wat jouw AQ is?

Hopelijk heb je na het lezen van deze blog meer vertrouwen gekregen het aanpassingsvermogen van de mens. Resultaten uit het verleden hebben aangetoond dat we hier van nature erg goed in zijn! Zoals gezegd kan verandering spannend zijn, maar het is altijd een kans voor groei en ontwikkeling. Voor jou en je bedrijf. Ben je benieuwd hoe hoog jouw aanpassingsvermogen is? Of dat van je team? Je kunt bij ons een AQ-assessment doen (individueel of als team), hiermee krijg je inzicht in je eigen aanpassingsvermogen en wij kunnen je helpen deze te vergroten.

Wil je weten wat AQ voor jou of je organisatie kan betekenen? Neem gerust contact met ons op!